Bu iki ilaç günümüzde ülkemizde hem olumlu hem de olumsuz özellikleri ile gündemde uzun zamandır yer alıyorlar. Güçlü ağrı kesici özellikleri yanında kötüye kullanımı ile birlikte sokakta yasa dışı satışı yapıldığı görülmektedir.
Bu ilaçların hangi amaç ile kullanıldığını aşağıdaki linkteki videodan görebilirsiniz.
Adana Kafası:
Öncelikle şunu söylemeliyim ki sıkı bir kaza sonrasında bir köprücük kırığı, 3 kaburga kırığı ve ameliyat edilen kalça kırığını aynı anda yaşayan birisi olarak ağrı ve ağrı kesiciler konusunda sıkı bir deneyimim oldu. Yazıyı okuyorsanız bir de bu gözle bakınız veya düşününüz.
Bu ilaçlar için önemli noktalar;
1.Özellikle kemik ağrısında çok etkili,
- Bağımlılık yaptığı iddiaları biraz ağır,
- Kesildiğinde sıkıntı yaratabilir,
4.Kötüye kullanımı yaygınlaşıyor.
LRYCA VE NEORUONTİN İLAÇLARI
Lryca içinde pregabalin ve Neurontin içinde gabapantin bulunur. Bu etken maddeler Gabapentinoidler gurubunda yer alırlar.
İlk olarak epilepsi (sara hastalığı) için kullanılmıştır. Kısa sürede ağrı konusunda etkinliği ve anksiyete gerilim azaltıcı etkileri daha ön plana çıkmıştır.
Kronik ağrı çeken başta kanser hastaları olmak üzere fibromyalji nöropatik ve kemik ağrıları çeken değişik hasta gruplarında kullanıma girmiştir.
Bu ilaçların nörotransmiter denilen maddelerin salınımını azaltırlar.
Ama bu ilaçların gelişimi ve kullanım alanı dünyada farklıdır.
Avrupa’da, Lryca (pregabalin) başta nöropatik ağrı, epilepsi (kısmi nöbetler) ve anksiyete bozukluğu için kullanılmaktadır.
ABD’de ise anksiyete için onaylanmamıştır ağrının yanında fibromyalji konusunda onay almıştır. ABD’de işin biraz da ticari yönü düşünülerek kullanım alanı genişletilmiştir.
Şimdi size bu uzun listeyi sıralarsam kafanızdaki tablo daha netleşecektir. Bakın neler için kullanılır;
- Bipolar bozukluk,
- Alkol ya da madde yoksunluk durumları,
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu,
- Uykusuzluk,
- Huzursuz bacak sendromu,
- Borderline kişilik bozukluğu,
- Menopozal koşullar,
- Vertigo: Baş dönmesi
- Kaşıntı bozuklukları,
- Migren,
- Trigeminal nevralji
KÖTÜYE KULLANIM
Kullanım alanı bu kadar genişletilince gerçek amacı dışında kullanımı %90’lara ulaşmıştır. Kanser hastaları kabaca %8 civarında iken ilaçları kullananların 18-44 yaş arasında yoğunlaştığı görülmüştür.
Genişleyen kullanım alanı dışında tamamen farklı durumlarda kullanılmışlardır. Nuerontin için Pfizer ilaç şirketinin bu yüzden doktorları teşvik ettiğinden 430 milyon dolar ceza ödemek zorunda kalmıştır.
Kısa sürede popülarize olan ilaç satışları on yılda iki katına çıkmıştır. Kötüye kullanımı sonucunda ise ülkemizde reçetelendirilmesine ciddi kısıtlamalar getirilmiştir. Gerçekten ilaca ihtiyacı olan kişiler yoksun kalmışlardır.
İlacın kullanımı arttıkça başta Lryca olmak üzere ölümlerde bildirilmiştir. Bu ölümler çok yüksek dozlarda gerçekleşmektedir.
GÜÇLÜ İLAÇ: LRYCA
Lryca kandaki düzeyi 1 saat içinde yükselir buna karşın Neurontin 4-5 saat içinde bu düzeye ulaşır. Etkisi ve emilimi Neurontin’e göre 2-6 kat daha yüksektir. İlaçların dikkat çeken bir özelliği de 6 saat içinde hızla etkilerini kaybeder ve atılırlar.
İlk önce bu ilacı kullanan kişilerin hepsinin bağımlı olacağı yönünde oluşan algı doğru değildir. ‘’Kafa yapma’’ özelliği bulunan tüm ilaçlar şu veya bu şekilde sokağa düşmektedir.
Neden sokağa düştü; Yukarıda aktardığımız gibi anksiyete bozukluklarında kullanıldığından doz yükseldikçe sedasyon, gevşeme, mutluluk ve uyuşukluk hali ön plana çıkar. Buna alkol ya da sarhoşluk kafası da diyebilirsiniz. Doz arttıkça konuşmada bozulma neşeli ruh hali, sınırları zorlama, fiziksel enerji, cinsel performans artışı, cesaret ve girişkenlik sayılabilir.
Bu yaratılan sahte dünya doz ne kadar artarsa o kadar yükselmektedir. Son noktada ise ağır uyku hali, şiddetli öfori hareket etme zorunluluğu Lryca’da etkiler daha çok 600 mg’dan sonra yoğunlaşmaktadır.
Her türlü ilacı kötüye kullanacak potansiyel ve aktif madde bağımlısı olan kişiler bulunmaktadır. Onlar nasıl diğer sakinleştirici ve uyuşturucu etkileri bulunan ve tıbbi kullanılan ilaçları nasıl yasadışı kullanıyorlarsa bu ilaçları da kullanmaktadırlar.
İki ilacı aynı grupta olduğunu söylemiştik ama ikisi arasında doz açısından önemli farklar vardır.
Neurontin (Gabapentin) 800 – 1800 mg Lryca (Pregabalin) ise 75- 600mg arasında dozlarda kullanılır. Lryca için en yüksek doz 600 mg iken Neurontin için bu 3600 mg’dır.
Madde bağımlıları oral yoldan kullanılan bu ilaçları damarda ve rektal yoldan kullanmaktadırlar.
AB EudraVigilance veri tabanına göre kötüye kullanım Lryca Pregabalin için %6,6 % ve Neurotin Gabapentin için %4,8’dir. Toplam bu ilaçlara bağlı 86 ölüm vakası bildirilmiştir.
Bazı çalışmalarda ise sıklıkla kullanıldığı bel ağrısında yan etkileri açısından uygun ve yeterli ilaç olmadığı yönünde yayınlar vardır.
BAĞIMLILIK
Ayrıca bu gruptaki ilaçlar ile bağımlılık gelişme şansı diğer ilaçlara göre daha düşüktür. Bağımlık daha çok ani olarak kesildiği zaman ortaya çıkan bulgulara göre yorumlanan bir durumdur. Günlük yüksek doz kullananlar dozu azaltarak ilacı kesmelidirler.
İlaç aniden kesildiğinde şiddetli uykusuzluk ve anksiyete ortaya çıkar.
ÜLKEMİZDE SON DURUM
İki ilaç daha önce sadece reçete ile satılmaktaydı. Sonradan yeşil reçeteya bağlandı. Sonunda bu ilaçlar üçüncü basamak sağlık kurumlarında (Üniversite ve Araştırma Hastaneleri) ve Sağlık Kurulu Raporu ile alınabilmektedir.
Madde bağımlıları nöbetçi eczanelere bu ilaç için saldırdığı haberleri basında konu olmuştur. Tabletin tanesinin 20-100 TL’ye kadar fiyatlarda satıldığı söylenmektedir.
Pratik olarak bu karar ilacın yazılmasını hemen hemen imkânsız hale getirmiştir. Bu düzenlemeden epilepsi teşhisi olanlar kapsam dışı bırakılmıştır.
Gerçekten bu ilaca ihtiyacı olan evden bile çıkması zor olan belirli yaşın üzerindeki kişiler ise ilaçtan yoksun kalmışlardır.
Yani namussuzlar namusluların haklarını bir kez daha gasp etmişlerdir.
KAYNAKLAR
- Stefania Chiappini, Fabrizio Schifano. A Decade of Gabapentinoid Misuse: An Analysis of the European Medicines Agency’s ‘Suspected Adverse Drug Reactions’ Database. CNS Drugs. 2016 Jul;30(7):647-54.
- Bonnet U, Richter EL, Isbruch K, Scherbaum N. On the addictive power of gabapentinoids: a mini-review. Psychiatr Danub. 2018 Jun;30(2):142-149.
- Bonnet U, Scherbaum N. How addictive are gabapentin pregabalin? A systematic review. Eur Neuropsychopharmacol. 2017 Dec;27(12):1185-1215.
- Harsha Shanthanna, Ian Gilron , Manikandan Rajarathinam , Rizq AlAmri , Sriganesh Kamath , Lehana Thabane 5, Philip J Devereaux , Mohit Bhandari. Benefits safety of gabapentinoids in chronic low back pain: A systematic review meta-analysis of randomized controlled trials. PLoS Med. 2017 Aug 15;14(8).
Anahtar Sözcükler:
lryca, ilaç, neurontin, gabapentinler, gabapentinoidler, madde kullanımı, ilaç suiistimali, haberler,ağrı,bağımlılık, uyuşturucu, kafa yapmak, ağrı tedavisi, nöropatik ağrı, sağlık,hastane,cnn türk