KALPTEN ÇIKAN DAMARDA GENİŞLEME

ANEVRİZMA TEHLİKELİ Mİ?

YIRTILMA OLUR MU?

Video tıklayınız

Hastaneye kontrol için gittim. Kalpten çıkan damarda genişleme varmış. Yırtılma tehlikesi varmış. Hayati tehlikesi fazla olduğumda acil ameliyat olmam gerekiyormuş.
Bu ve benzerleri  öyküleri etraftan duyduğunuz tahmin ediyorum. Belki de başımıza böyle bir  şey geldi. Merakla internetten arama yaparak damarının çapı ne bakıyosunuz. Kaç santim ameliyat olur bilgi topluyorsunuz. Tam yerine geldiniz. Bu kısa yazıdan bilgi sahibi olarak ayrılacaksınız.

Bu konuda kafa kırışıklıklarını gidermek için birkaç kısa bilgiyi  öğrenmek gereklidir. Aşağıdakiler biliyorsanız atlayabilirsiniz.

 

AORT ANEVRİZMASI

• Aort Nedir? Aort, kalpten çıkan ana damardır. 

• Temel görevi vücuda oksijen lendirilmiş kanı ve diğer maddeleri götürmektir. Bütün atardamarlar aort damarı ve dallarından çıkarlar. 

• Aort damarı büyük ve uzun seyirli bir damardır. Dört ana bölümden oluşur

1.Çıkan Aort (kalpten çıkan ilk bölüm)

2. Transvers Aort , Arkus Aorta (yay şeklinde yatay seyreden, beyin, kol damarlarının çıktığı bölüm)
3. İnen Aorta ve Torasik Aort (göğüs kafesindeki bölüm) 
4. Abdominal Aort (karın içindeki bölüm)

Anevrizma yani damarda genişlemeden bahsedildiğinde en sık görülen bölge karındaki damardır. Abdominal Aort anevrizması adı verilir. Bu konu ile ilgili yazıya aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

Tıklayınız.

Bu yazıda ise kalptan çıkan ilk bölümdeki anevrizmalardan bahsedeceğiz. Bunlara Assendan Aort anevrizmaları adını veriyoruz.

Karın bölgesindeki anevrizmalar için TIKLAYINIZ.

ANEVRİZMA NEDİR?

Anevrizma, Yunanca genişleme anlamına gelir. Anevrizması, en basit anlatımıyla bir atardamarda, damar çapının %50’den daha fazla genişlemesidir. Halk arasında ‘’balonlaşma’’ olarak tarif edilebilir. Gerçek ve yalancı diye ikiye ayrılırlar. Gerçek anevrizma damar duvarının tüm katlarını içerir. Yalancı anevrizma ise tersidir sadece bazı katları içerir. Burada biz gerçek anevrizmadan bahsedeceğiz. 

ANEVRİZMA NEDENLERİ NELERDİR?

Anevrizmalar, yüksek tansiyon, sigara kireçlenme, bazı enfeksiyonlar ve bağ dokusu hastalıklarından kaynaklanabilir. 

Yaş ile atardamarlar elastikiyetlerini yavaş, yavaş kaybederler. Atardamarların genişlemesi bir yere kadar yaşlanma ile de ilişkilidir. 

Doğuştan gelen ve damar duvarında yapısal bozukluktan köken alan Marfan Sendromunda da kalpten çıkan aort damarında anevrizma görülebilir.

 

AORT DAMARININ ÇAPI NEDİR?

75 yaş sınır kabul edilirse kadınlarda  üst sınırı 3,6-3,7 cm Vücut Yüzey Alanı: 1,95 m2) ve erkekler için üst sınır 4,1-4;2 cm (Vücut Yüzey Alanı: 2,35 m2) olarak kabul edilir. 

 

ANEVRİZMA NEDİR?

Anevrizma, Yunanca genişleme anlamına gelir. Anevrizması, en basit anlatımıyla bir atardamarda, damar çapının %50’den daha fazla genişlemesidir. Halk arasında ‘’balonlaşma’’ olarak tarif edilebilir. Gerçek ve yalancı diye ikiye ayrılırlar. Gerçek anevrizma dama duvarının tüm katlarını içerir. Yalancı anevrizma ise tersidir sadece bazı katları içerir.

AMELİYAT KRİTERİ

• Kadınlarda ameliyat sınırı 4,5 santim ve erkeklerde ise 5.0 santim olarak kabul edilmektedir.

• Bu değerler aort kapağındaki darlık veya yetmezlik olması durumunda daha da düşmektedir. 

 

DAMARDA YIRTILMA

 

Damarda normal çapta da olsa teorik olarak yırtılma riski vardır. Damarda genişleme olduğundan yırtılma riski artar. Damar içindeki tabakaların arasına kan girdikten sonra en dış tabakanın tamamen yırtılması ile kan damarın dışına çıkar. Dakikada yaklaşık 5 litre kanın damardan geçtiğini düşünürseniz böyle bir kan kaybına müdahale edilmezse ciddi hayati tehlike oluşur. Bu yırtılmaya ‘’diseksiyon’’ adı verilir. Genişleyen damar sadece yırtılma değil çevre dokulara baskı  yapabilir ya da komşu dokuya açılabilir. Bu komplikasyonlar damarda genişlemeye daha erken müdahale edilmesindeki en önemli etkenlerdir.

DAMARDA YIRTILMA RİSKİ VE ÇAP

Sadece aort üzerinde çalışan bir grup yaptığı araştırmalardan bazı çapları tehlikeli sınır olarak nitelendirmiştir. Bu  sınırlar aşıldığında yırtılma, kanama ve ölüm gib komplikasyonlar artmaktadır.

Tehlikeli çap sınırları 5,25 cm ve 5,75 santim olarak kabul edilmektedir.

 

 

 

Klasik bilgilerde çap 6 santimi geçtikten sonra diseksiyon  yırtılma ve komplikasyon riskinin arttığını biliyorduk. Bu  son çalışmada tehlike sınırının daha aşağıya indiğini gördük. Bu alarm zillerinin erken çalınması gerektiğini gösteriyor.

 

Bir önemli konuda damardaki genişleme sadece çap olarak değil uzunlamasına da olmaktadır. Zaman geçtikçe anevrizma hem enine hem de boyuna genişlemektedir.  Bu tür büyüme de ileri de yapılacak ameliyatın teknik açıdan zor olmasına neden olabilir.  Damarda genişleme yukarı doğru ameliyat daha da büyür ve uzar. 

Damarın çapının yanında hastanın boyu da incelendiğinde aralarında ilişki ile kırmızı tehlikeli bölgeler saptanmıştır.

Kaynak: 

Bulat A. Ziganshin, Nicole Kargin, Mohammad A. Zafar, John A. Elefteriades. The natural history of aortic root aneurysms. Ann Cardiothorac Surg. 2023 May 31; 12(3): 213–224.

 

 Kalpten çıkan damardaki anevrizma sadece bir bölgede olabileceği gibi farklı bölgelerde olabilir. Anevrizmanın gelişimi ve yerleşimini aşağıdaki tabloda görebilirsiniz.

 

 

Kalpten çıkan damarda anevrizma genelde kalp kapağının üstündeki bölgede olur. 

 

 

Kalpten çıkan aort damarındaki bu anevrizma kesilerek çıkartılır. Yerine suni damar tüp şeklinde yerleştirilir. En sık görülen anevrizmanın ameliyatı bu şekilde  yapılır.

Anevrizma genişlemeye devam ettiğinde yukarıda beyine ve kollara giden büyük damarlara ilerlerse ameliyat teknik olarak farklı bir şekilde  yapılır. Ameliyat daha farklı  yapılır. Bu da ameliyatın riskini etkiler.

Eğer anevrizma aşağı doğru ilerlerse aort damarı nın kökü ve aort kapağı da etkilenir. Ameliyatta aort kökü ve aort kapağı da değiştirilir. Bu ameliyat da büyük bir ameliyat olarak kabul edilir.

 

Bu tür ameliyatlarda her hasta kendi başına tüm risk faktörleri ile birlikte ayrıntılı bir şekilde değerlendirilir. Ameliyatntekniği ve ilave yapılacak tüm işlemler (bypass ve/veya kapak değişimi) önceden planlanmalı ve hazırlık yapılmalıdır.

Doktorunuz ile görüşmeniz daha uygun olur.

 

https://www.youtube.com/watch?v=KmggvmASN_s

 

 

 

ANAHTAR SÖZCÜKLER

aort anevrizması,aort anevrizması tedavisi,aort anevrizması belirtileri nelerdir