TELEVİZYON KARŞISINDA
ŞEKERLEME
GÜNDÜZ UYKUSU, GECE UYKUSU
Kısa gündüz uykusuna biz de şekerleme ya da kestirme denilmektedir.
Hepimiz televizyon karşısında uyuya kalmanın gece uykunuzu nasıl etkilediğini gayet iyi biliriz.
- Ses ve ışık ile yeterli derin uyku uyunmadığı buna karşın ışık ve ses ile daha fazla melatonin salgılandığı gösterilmiştir. Sonuçta net etki olumlu değildir.
- Aslında televizyon karşısında uyumak bir tür şekerleme kabul edilir. Şimdi şekerlemelerin özellikle gündüz yapılan şekerlemelerin gece uykumuza olan etkilerine bir bakalım.
- Gündüz uykusu şekerleme 10-20 dakika arasında yararlıdır.
- 30 dakikayı aşarsa sersemlik hissi ve kendine gelmede zorluk çekilebilir.
- En yararlı olanı 10 dakika olmalıdır. 10 dakikalık kestirme lerden sonra zindelik ve performans açısından en iyi sonuçlar elde edilmiş.
- İdeal zaman olarak ise hafif öğle yemeği sonrasında tavsiye edilmektedir.
Öğleden sonra saat ikiyi geçtikten sonra yapılan şekerlemeler gece uykuya dalmada sorun yaratır ve uyku kalitesini düşürür. Bu şekerlemeler gece saatlerinde olursa uykuya dalma daha zorlaşır ve uyku süresi düşer.
Hepimiz televizyon karşısında uyuya kalmanın gece uykunuz nasıl etkilediğini yaşadığımızda bu konuyu gayet iyi biliriz.
Uyku temel olarak iki bölüme ayrılır. Bu ayrlm gözlerimiz kapalı iken oluşan hızlı göz hareketleri (Rapid Eye Movements: REM) olan ve olmayan (Non-REM) olmak üzere iki bölüm olur. Toplam 3 adet Non-REM fazı vardır.
Hızlı göz hareketleri olmayan (Non Rem) dönemi uykudumuzun çoğunluğunu oluşturur. İlk iki Non REM fazında uykudan çabuk uyanırız. Bu dönemlerde kalp hızı, solunum hızı ve beyin aktivitesi yavaşlar. Üçüncü Non-REM fazında yavaş beyin dalgaları vardır. Kalp hızı vücut ısısı en düşük düzeye gelir. Üçüncü Non-REM fazında uykudan uyandırmak güçtür. Bu dönemde uyanınca insanlar kendilerini sersem gibi hissederler.
Ardından REM fazına geçilir. REM fazında düzensiz ve hızlı göz hareketleri olur. REM fazına geçmek 90 dakika kadar sürer. Uykunuzun %25’i REM fazında oluşur.
REM fazında kalp hızı yükselir. Rüyalar bu dönemde olur. REM llk dm günde 10 dakika da süre. Sonrasında giderek uzar.
Bu döngü 75-120 dakika sürer bir gecede 4-5 defa tekrarlanır. İlk REM fazı daha kısa olur ve giderek uzar.
Eğer gündüz kestirdiğimizde Non REM ve çok az REM fazı olur. Gün ilerledikçe kestirirseniz daha derin uyuduğunuzdan gece uykuya dalmakta ve kaliteli uyumak zorlanırsınız.
Kestirme süresi genelde 10-20 dakika yeterlidir. 10,20, 30 ve daha fazla uyuyanlar incelendiğinde en çok faydayı 10 dakika grubu göstermiştir. 10 dakika uyuyanlarda zihinsel beceri ve performans farkı 155 dakikaya kadar devam etmiştir.
30 dakikayı aşan kestirmeler sonrasında günlük işlere adaptasyon yavaşlar. Kişinin bilişsel fonksiyonlarında yavaşlama olur sersem ve uykulu hissederler.
30 dakikayı aşan şekerleme yapanların 30 dakika altında şekerleme yapanlara göre kan şekeri ve tansiyonlarının daha yüksek olduğu ve bel çevrelerinin daha fazla (obezite) olduğu gösterilmiştir.
İdeal olarak hafif bir öğle yemeğinden sonra kestirme daha uygundur. Saat ikiyi geçtikten sonra yapılan kelimeler süreye bağlı olmaksızın gece uykuya dalmanızı engeller. Özellikle gece televizyon karşısında uykuya daldığınızda yine aynı sorunları daha ağır yaşarsınız. Bunun sonucunda da sabah yeterli uymadığınızdan gününüz muhtemel yorgun geçecektir.
Şekerlemelerinizi ikiden önce yapmanız daha uygundur.
American Sleep Foundation sitesinden hazırlanmıştır.