VARİS MUAYENESİ

Muayeneden önce hastanın şikayetleri ve öyküsü dinlenir. 

VARİS ŞİKAYETLERİ

Hastaların üç temel şikayeti vardır.  Sıklık sırasına göre görüntü, ağrı ve ayak bileğinde şişlik (ödem) olarak sıralanır.

Resim 1. Varis şikayetleri

Varis hastalarında ağrı ve şişlik yanında hastalarda bacaklarda dolgunluk, ağırlık hissi ve  gece krampları şikayetleri de görülür. Hastalar bacaklarının ‘’kütük’’ gibi olduğunu söylerler. 

Hastaların öyküsünde özellikle ailede varis, geçirilmiş pıhtı ve ilaç kullanımı (hormon, kan sulandırıcı) sorgulanır. Varis ve genetik konusundan isterseniz aşağıdaki bağlantıyı tıklayabilirsiniz. 

Varis genetik mi? Tıklayınız

Vari muayenesinde önce hasta görsel olarak incelenir. Her iki bacak ayrıntılı bi şekilde bakılır. Ayaklarda ödem ve görünen varislerin hangi aşamada oldukları ve ciltteki değişiklik. lere de bakılır.

GÖRÜNTÜ

Varis hastalarında şikayetler içerisinde ilk sırada görüntü gelir. Hastalar bacaklarındaki mavi kalın ince damarların görünür hale geldiğini söylerler. Mavi damarlara yer yer kırmızı ince damarlar eşlik eder. Bu kırmızı damarlar daha çok kılcal damarlardır. Varis bir toplardamar hastalığıdır. Toplardamarlar oksijeni düşük kirli kan taşıdıklarından ‘’mavi’’ renkte görünürler. 

VARİS ÇEŞİTLERİ NEDİR? 

KAÇ ÇEŞİT VARİS VARDIR?

Resim . Varis tipleri

     Kalın varisler (Büyük Varisler), Orta Varisler (Orta Varisler) ve İnce Varisler (Küçük Varisler) çaplarına göre yapılan ayrımdır.

KÜÇÜK VARİSLER

Bunlara ‘’ kılcal varis ‘’ de denir. Çapları 2-3 mm kadar çıkabilir. Kılcal varisler yakında ve yakında bulunan daha büyük çaplı damarlardan ( feeding vein ) beslenirler.  Küçük varisler: kılcal damarlar ‘’ mavi ‘’ ya da ‘’ kırmızı ‘’ renkte görülürler. 

ORTA ÇAPLI VARİSLER

 Bu tip varislere ‘’ retiküler ‘’ veya ‘’ venülektazi ‘’ adı verilir. Çapları 3-10 mm kadar olur. Renkleri yeşil daha sık olmak ile mavi de görülebilir. 

BÜYÜK ÇAPLI VARİSLER

Çapları 0.5 mm den başlayan ve bazen 3 cm kadar genişlemiş varislerdir. 

Varisin erken dönemde damarda kaçağa bağlı olarak ayak bileğinde mavi damarlar görünür. Bu mavi damarlar altta önemli bir sorun olabileceğini anlatır. İleri dönemde kan ve içindeki renkli maddelerin birikimi ile pigmentasyon, renk değişikliği (lekelenme kahverengi, siyah) görülür. Bu duruma lipodermatoskleroz denir. 

Ayakta varise bağlı renk deüişiklikleri.

Uzun yıllar ihmal edilen varislerde renk değişikliği sonrasında ayakta ülser (yara) gelişebilir. Ciltte defekt görülür. Buna sıklıkla enfeksiyon eşlik eder. Enfeksiyon tedavisi güçtür. 

Resim. Ayakta varis yarası.

Resim ileri varis vakası

Uzun yıllar ihmal edilen varislerde renk değişikliği sonrasında ayakta ülser (yara) gelişebilir. Ciltte defekt görülür. Buna sıklıkla enfeksiyon eşlik eder. Enfeksiyon tedavisi güçtür. 

Çok ileri olgularda büyük varis damarları cildi incelterek patlar ve kanarlar. Yüksek basınç ile fışkırır tarzda kanama oluşur. Korkutucu olsa da genelde sıkı bir basınç uygulaması ile durur.

Resim  . Varis kanaması

Gözlem sonrasında kasık ve diz altı değişik manevralar ile incelenir. Bu görsel bulgulara göre CEAP adı verilen bir sınıflama yapılır. Bu sınıflama varisi hastaları müdahale için karar vermek üzere kullanılır.

Varis hastalarında bacakların klinik görünüme göre  kullanılan bir sınıflama vardır. 

C0: Evre 0: Görülebilir venöz hastalık yok

C1: Evre 1: Çapı 4 mm’den küçük varisler (retiküler, telenjiektazi)

C2: Evre 2: Çapı 4 mm’den büyük varisler

C3: Evre 3: Ayak bileğinde şişme (ödem)

C4A: Evre 4A: Ciltte kahverengi renk değişiklikleri (pigmentasyon) ve/veya egzama

C4B: Evre 4B: Lipodermatoskleroz

C5: Evre 5: Renk değişiklikleri ve iyileşmiş yara

C6: Evre 6: Açık yara

Resim  . Sınıflama

Varis muayenesinde en önemli aşama ultrasonografidir. Venöz bozuklukların temeli saptanır. Hem yatarak hem de ayakta yapılır.

Resim Varis ultrason

Varis ultrasonunda kasıktaki ana damar oradan çıkan Büyük varis, damarı, arkadaki küçük varis damarı hem çap hem de kaçak (reflü) açısında incelenir.

Resim. Kaçak

Büyük ve küçük toplardamarlar arasında bağlantıyı sağlayan perfaratöre damarlarda varis için incelenmelidir. Kasıktaki ana kağakçıktaki kaçak 1-4 arası değerlendirilir. 3-4 arası kaçak öenmli kabul edilir.

Resim  . Perfaratör damarlar

Varis hastalarında mÜdahale (Lazer, RF veya yapıştırıcı) için kabul edilmiş kriterler vardır. Varis damarının kasıktaki çapı, klinik görünüm ve ultrasonda saptanan kaçaklara göre, C2 ve üzeri klinik görünüem sahip olan ve 3-4 kaçak (refü) olan kişiler müdahale için uygun kabul edilir. Kriterler

Resim. Kriterler