KRONİK YORGUNLUK SENDROMU

 

    • Kronik Yorgunluk sendromunun (KYS) tıbbi adı ‘’ Miyaljik Ensefalomiyelit’’ diye belirlenmiştir. Oldukça iddia bu ismin açılımı ise ‘’ kaslarda ağrıya sebep olan beyindeki sinirlerin iltihabı’’ olarak açıklanabilir. Sözkonusu olan yorgunluk altı aydan fazla olmalıdır.
  • KYS ve fibromyalji birbirleri ile ilişkili fakat ayrı hastalıklar olarak kabul edilir. birbirleri ile akrabadırlar. kuzen olarak kabul edilir. İki hastalık beraber de bulunabilir. İkisinin arasındaki farkları birazdan aktaracağım. Yazının ilerleyen bölümlerinde bu farkı sizde bulabileceksiniz. 
  • Kronik (uzun süreli) ve birden fazla sistemi, ilgilendiren bir hastalıktır. 
  • Şiddetli yorgunluk veya kalıcı yorgunluk diye özetlemek mümkündür. Dikkat çeken özellik ise belirtilerin genelde egzersizden sonra çıkmasıdır.

Hastalar ağır olmayan bir egzersizden sonra bile toparlanmaları bir günü bulur.

  • Günümüz tıbbının belki de en çok kafa yorduğu hastalıklardan biridir. 
  • En çok 20-50 yaş arasında görülmek ile birlikte çocukları da etkilemektedir. 30 yaşından sonra görülme sıklığı artar. 40 yaş üzerinde daha sık görülür. 
  • Toplumda % 1-2,5 oranında görülmektedir. yani aslında ender bir hastalık değildir.
  • Hastalar hastalık öncesinde aktif yaşamları olan hastalardır. Yani tembel ve pek iş yapmayan insanlar değillerdir. 

KYS İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ

  • Düşük sosyoekonomik durum.
  • Obezite ve insülin direnci.
  • Gebelik.
  • Tiroid fonksiyon bozuklukları; tiroidin az çalışması (Hashimoto)  
  • Fibromiyalji , irrite bağırsak sendromu, depresyon ve kaygı bozuklukları.
  • Ameliyatlar, travma (kaza) ve stres de etkili faktörlerden sayılır. 
  • Gündem de olan konulardan biri olan ‘’aşılar’’ bağışıklık sistemini harekete geçirerek KYS oluşumuna katkıda bulanabilir.

KYS’ BELİRTİLERİ

  • Devamlı yorgunluk hissi ve günlük aktivitelerini yerine getirmede zorluk
  • İstirahate karşın yorgunluğun geçmemesi.
  • Uyku sorunları (gece sık sık uyanmak)
  • Hafıza ve konsantrasyon sorunları.
  • Kolay, kolay geçmeyen yorgunluk
  • Şiddetli kas ve eklem ağrısı en sık görülen belirtilerdir. bu belirtiler genelde otururken ve ayakta daha belirgindir. Hastalar genelde yatmak isterler. Duygusal durumları genelde depresedir. Günü tamamen yatakta geçirebilirler. 
  • Boğazda yanma
  • Nezle benzeri belirtiler. Bunlar arasında en çok dikkat çekeni dalgalı ve yüksek olmayan ateştir.
  • Lenf büyümesi olgulardan EBV olanlarda LAP Lenfadenopati boyun bölgesinde saptanır.
  • Her hastada bu belirtiler standart bir tablo içinde gözlenemez. 

 

KYS’DA NEDENLER

  • Genelde bir neden bulunması güçtür. somatik yani vücudun kendisini ürettiği bir hastalık olarak düşünülür.

nedenler

  • Genetik: bazı ailelerde sık görülmektedir.
  • Enfeksiyonlar.
  • Vakaları sorguladığımızda sıklıkla viral veya da az oranda bakteriyel bir enfeksiyon saptanıR. Virüsler bu konuda ilk sırada sorumlu tutulmaktadırlar. 
  • Virüsler içinde ise ilk sırada Epstein Barr Virüsü bulunur. Enfeksiyöz mononükleoz hastalığının sebebi olan virusun dünyada %90 oranında insanları yakaladığını söylerseM işin ciddiyetini anlayabilirsiniz. 
  • EBV’dan sonra influenza virüsü da listede yer alır.
  • Bağışıklık sistemi bozukluğu.
  • Geçirilmiş bir enfeksiyon sonrasında bağışıklık sisteminin savaşçı hücrelerinde oluşan değişiklikler ile bu hücrelerin kendi dokularına saldırması şeklinde özetlenebilir.
  • Kortizol Düşüklüğü: Bizi ayakta tutan hormonlardan önde geleni kortizoldur. bazı vakalarda kortizol düzeyinin düşük olması KYS için sorumlu tutulmaktadır. 
  • Serotonin: mutluluk hormonu serotonin depresyon yanında KYS için de düşüklüğü açısından neden olarak kabul edilebilir. Serotonin düşüklüğü ve depresyon ilişkisi bu konuda teorinin elini güçlendirmektedir. 

 

KYS için özel bir kan tetkiki bulunmamaktadır. Sık görülen kansızlık için standart kan tetkikleri yapılır.

Genelde öykü ve belirtiler ile teşhis konulur.

Teşhis koyarken uygulanan bazı kriterler vardır.

Üç belirti mutlaka olmalıdır.

  • Yorgunluk: önceki zamanlara göre şiddetli ve kolay geçmeyen.
  • Egzersiz ile yorgunluğun artması.
  • Uyku ile dinlenememe

Aşağıdakilerden iki tanesinden biri mutlaka olmalıdır.

  • Zihinsel işlevlerde yavaşlama: ‘’beyin sisi ‘’ olarak adlandırılabilecek bu durumda kişiler odaklanma, hafıza ve değerlendirme yeteneklerinde azalma gözlenir. 
  • Ayakta ya da otururken yorgunluğun artması.

 

FİBROMYALJİ VE KRONİK YORGUNLUK SENDROMU AYRIMI

  • KYS sıklıkla bir enfeksiyonu takip eder.
  • Fibromiyalji belirli noktalarda ağrı görülür. KYS’da ise genelde kas ve eklemlerde ağrı olur.
  • KYS’da enfeksiyon tablosu gözlenir. Sıklıkla ateş ve lenf bezi büyümesi gibi belirtiler fibromyaljiden ayrılmasını sağlar.
  • Uyku bozuklukları hem KYS hem de fibromiyaljide beraber bulunur. Ancak uyku testleri ile saptanabilen farklılıklar vardır

 

TEDAVİ

  • Dinlenme ve yorgunluk için ‘’Aşamalı Egzersiz programları’’; en düşük düzeyde egzersiz ile başlayarak yavaşça egzersiz derecesini arttırmak.
  • Fizik tedavi
  • Yoga ve nefes egzersizleri.
  • Ağrı ve uyku sorunları için ilaç tedavileri.
  • Depresyon ile olan ilgisi uzun süreden beri tartışılmaktadır. Sıklıkla depresyon ile karıştırılır. Buna karşın düşük doz antidepresanlarda etkilidir. depresyondan ayrılmasında ki en önemli kriter ağrının olamamasıdır.
  • Destek tedavisi için Konuşma tedavisi uygulanır.
  • Steroid, D vitamini (20 – 40 000 ünite/gün) ve selenyum yeterli veri olmamasına karşın kullanılabilir.

 

KAYNAKLAR

 

ANAHTAR KELİMELER

 

kronik yorgunluk,kronik yorgunluk için ilaç,kronik yorgunluk fit yemek,kronik yorgunluk sendromu,kronik yorgunluk sendromuna ne iyi gelir,kronik yorgunluk nasıl geçer, kronik yorgunluk depresyon, depresyon kronik yorgunluk, kronik yorgunluk fibromyalji, fibromyalji kronik yrogunluk, kronik yorgunluk, kronik halsizlik yorgunluk neden olur, kronik yorgunluk neden olur

 

İlgili HaberlerYazarın Diğer İçerikleri