SÜLÜK TEDAVİSİ VE MODERN TIP
Bu yazımızda ve videoda: Sülük Tedavisinin dünü ve bugününe bakacağız.
SÜLÜK TEDAVİSİ NEDEN YAPILIR?
SÜLÜK TEDAVİSİ FAYDALARI NELERDİR?
”SÜLÜK TEDAVİSİNE MODER TIP AÇISINDAN BİR BAKIŞ ”şeklinde bir başlık daha uygun olabilir.
SÜLÜK TEDAVİSİ TARİHÇE
Tıbbi Sülük Tedavisi (TST) M.Ö 3 000 yılından beri Mezopotamya, Eski Mısır ve Yunanda uygulanmaktadır. Tıbbın babası Hipokrat da TST yapmaktaydı.
Köken aldığı bölgelerde ve günümüzde halen uygulanan TST konusu ülkemizde ilgi çeken konulardan biridir. Bu dizinin ilkinde TST ve ardından da Kupa Tedavisi ile ilgili modern tıp bakışını sizlere yansıtmaya çalışacağım. Varis ve venöz hastalıklar konusunda çok sayıda soru geliyor . O yüzden ben de tıbbi literatürde yabancı yayınlarda neler var? Onlara bir baktım ve özet bilgiler düzenledim.
Burada ülkemizden de az sayıda yayın olmasına karşın Hintlilerin açık ara daha çok çalışma yaptıkları görülmektedir.
Tıbbi Sülük tedavisi için Leech kelimesi, iyileştirme anlamına gelen “Loece” sözcüğünden üretilmiştir. 18 YY’ da TST için “Leeches Euhirudinea” terimi kullanılmaya başlanmıştır. Bu tanım sonra Kuzey Avrupa’da bol bulunan bir tür olan sülük için “Hirudo medicinalis” isimlendirmeye uygun görülmüştür.
HIRUDOTERAPİ = SÜLÜK TEDAVİSİ
1884 yılında sülük tükürüğünde bulunan pıhtılaşmayı önleyen (kan sulandırıcı=antikoagülan) maddeyi izole edilerek “Hirudin” adı verilmiştir. TST sonradan bu madde üzerinden ‘’HİRUDOTERAPİ’’ olarak adlandırılmaya başlanılmıştır. Tıbbi alanda kullanılan Hirudo medicinalis en çok bilinen sülük türüdür.
Napolyon’un doktorunun yaygın olarak kullanılması üzerine Avrupa’da 1800’lü yıllarda Avrupa da kullanımı patlamıştır. Yılda 90 milyon sülük tüketildiği görülmektedir. A.B.D ise hükümet Avrupa’daki sülüklerin üretimi için teşvik vermiştir. Bu moda sonrasında uygunsuz kullanımı yüzünden komplikasyonlar patlıyor. 1930’lu yıllarda Fransa sülük tedavisini tedavi kitaplarından ve sosyal güvenlik ödemelerinden çıkartıyor.
1983 yılında A.B.D’de kafanın saçlı derisindeki ağır bir yaralanmada ve kopmuş bir kulağın tekrar takılmasında kullanılıyor. 2004 yılında Amerika İlaç Gıda Kurumu sülük için tıbbi cihaz tanımlaması yapmıştır.
Hindistan’da Ayuverda başlığına cilt hastalıkları, yara iyileşmesi ve toplardamar hastalıklarında ‘’kan çekerek’’ tedavi yöntemi kullanımı anlatılmaktadır.
Ayuverda uygulamasında kullanılan alanalra bir bakalım ;
Deri hastalıkları: psoriasis, egzema, mantar enfeksiyonları, benlerin rengini açmak için, derideki renk değişikliklerinde, zona ve selülit için
Fil hastalığında
Felç
Artirit
Ağrı: Siyatik
Yara iyileşmesinde: ayak ülserleri ve şeker hastalığına bağlı yaralarda
Hemoroit
Abse ,
Burger hastalığında
Pürülan Konjunktivit
Ayaklardaki pıhtı oluşmuş varislerde kullanılmıştır.
Liste oldukça geniş fakat Sağlık Baknalığının önerilerine de bakmanızı öneririm.
15 000 sülük çeşidinden 700 tanesi Ayuverda tıbbında kullanılmıştır. Günümüzde bu rakam 15’e düşmüştür.
SÜLÜK İÇİNDE NE VAR?
Sülük salgısında 100’ün üzerinde madde bulunur. Bu maddelerin temel etkileri.
- Analjezik ve iltihap karşıtı etkiler
- Yara dokularının yıkımı
- Kan akımında artışı sağlayanlar.
- Pıhtılaşma hücrelerinin toplanmasını ve pıhtılaşmayı önleyen maddeler
Sülük her yapışmada konaktan 5-15 ml kan toplar ve bu işlemi bir saate kadar bir sürede yapar.
Ülkemizde Sağlık Bakanlığı TST kulanılacağı alanları şöyle belirlemiştir: iSTERSENİZ SAYIN DİYECEĞİM AMA FAYDASI OLMAYAN BİR ŞEY YOK!
•Enflamatuar Reaksiyonlar
• Pasif konjesyon ve spastik durumlar
• Plastik ve rekonstrüktif cerrahi
• Kardiyovasküler hastalıklar
• Hipertansiyon
• Variköz venler
• Hemoroitler
• Artroz, osteoartrit, periartrit ve romatoid artrit
• Tromboflebit, tromboz ve emboli
• Hematomlar
• Dış kulak ve kronik kulak enfeksiyonları
• Katarakt, glokom dahil göz hastalıkları, travma tik yaralanmalar ve enflamasyon
• Diş eti iltihabı, paradontit gibi diş problemleri, dişeti ödemi ve stomatorrhagia
• Vertebrojenik Ağrı Sendromları
• Hepatit, kolesistit, pankreatit, mide ülseri
• Uyuz, sedef hastalığı gibi kronik cilt hastalıkları, ekzematöz dermatit ve kronik ülserler
• Solunum bozuklukları – Astım, akut rinofarenjit ve spazmodik coryza
• Jinekolojik bozukluklar – erkek ve kadın kısırlığı, endometriozis, parametrit, mastit, fibromastopati.
Nasıl buldunuz listeyi biraz abartılı değil mi?
Gelin şimdi de modern tıp açısından hangi alanlarda kabul gördüğüne bakalım.
Genel uygulama ise daha kısıtlı bir alanda yürütülmektedir.
- Varis: Bacaklarda oluşan ödem kan alınarak rahatlama oluşur.
- Artirit: Diz ekleminde özelikle içerdiği maddeler ile yararlı olduğu ileri sürülür.
- Deri hastalıklarında ‘’egzema’’
- Damar tıkanıklıkları sonucunda oluşan yaraların tedavisinde!
- Plastik cerrahide doku naklinde iyileşme ve damarların tıkanmaması için kullanılır.
Sülük tedavisinde görülebilecek kötü komplikasyonlardan da bahsetmek gerekir.
- Alerji: İlk defa da çıkabilir
- Kanama: Kanamaya eğilim ciddi sıkıntılar yaratabilir
- Enfeksiyon: Sülük içinde bulunan bir bakteri ağır enfeksiyonlar yapabilir. Enfeksiyonların tedavisi oldukça zordur. Abse, selülit ve hatta sepsis gibi ağır tablolara yol açar. Bu yüzden koruyucu antibiyotik kullanımı önerilir.
Enfeksiyon taşıyıcılığı açısından hepatit B, HIV, frengi, ve paraziter hastalıkların bulaştırılabileceği yönünde şüpheler vardır. Bunu önlemek için sterilete ve her defasından tek sülük kullanımı önemlidir. Tıbbi Sülük tedavisi (TST) iin yayınlara ve kaynaklara bakalım.
Yayınların ezici çoğunluğu Hindistan kökenlidir.
- TST sonuçlar konusunda yapılan araştırmalar incelendiğinde 130 makaleden ancak 38’i incelenmeye değer bulunmuştur. Yıllar içinde bu alanda yapılan çalışmalar çok, çok yetersizdir.
- TST sonuçlarının kontrol grubu ile karşılaştırıldığı alanlardan sadece egzema ve artirit konusunda ender olumlu sonuçlar görülmüştür.
ÖZET
Tıbbi Sülük tedavisi kısıtılı alanlarda yara sağlayabilir. Damar tıkanıklığı başta olmak üzere bu tedaviyi yaptırmanın açık bir faydası yoktur. Damar tıkanıklığı hastaları kan sulandırıcı ilaç kullandıklarından kanama daha fazla olabilir. Sağlık bakanlığının önerdiği diğer alanlarda yararı konusunda bir veri yoktur. Biraz kan kaybedince insanlar rahatlar belki bunun piskolojik bir etkisi olabilir.
Kalın sağlıcakla.
- Singh SK, Rajoria K. Medical leech therapy in Ayurveda and biomedicine – A review. J Ayurveda Integr Med. 2020 Oct-Dec;11(4):554-564.
- Küçük Ö.M., Yaman O. Tıbbi Sülük Terapisi (Hirudoterapi), J Biotechnol and Strategic Health Res. 2019;3(Özel Sayı):29-46 DOI: bshr.576663
- Sig AK, Guney M, Uskudar Guclu A, Ozmen E. Medicinal leech therapy-an overall perspective. Integr Med Res. 2017 Dec;6(4):337-343.
Sözcükler:
sülük,sülük tedavisi,sülükler,sülük nedir,sülük tedavisi nasıl yapılır,sülük yapıştırma,sülük nasıl yapılır,sülük videoları,tıp,sağlık,sülük ısırması
