BİBERİYE VE FAYDALARI
Acciaroli Amalfi sahilinde İtalya’nın güney batısında bulunan küçük bir kasaba 2016 yılında yayınlanan küçük bir araştırma ile popüler oldu. Bu kasabanın özelliği her 60 kişiden birinin 90 yaşının üzerinde olmasıdır. Örneğin Amerika’da bu oran 168 kişide birdir. Okinawa gibi deniz kıyısındaki bu Akdeniz kasabasında tahmin edeceğiniz gibi hayat ‘’yavaş’’ bence en önemli nokta bu gibi geliyor. Şehirlerde yaşayan insanlar artık temel bir gürültü ve kirlilik içinde yaşıyorlar. Böyle bir kasabada bol balık, sebze ve meyve ile tabi ki uzun hayat sürdürülür.
Araştırmacılar farklı olarak bu bölgede yaygın biberiye tüketildiğini saptamışlar. Mükemmel kokusu ile balık da dahil her yemeğe bol miktarda biberiye koyuyorlarmış. Hani şu bizim doğada bol bulunan hatta evlere saksılarda yetiştirdiğimiz. Elinizi sürdüğünüzde kokusundan hoşlandığımız biberiye nam-ı diğer ‘’Rosemary officinalis’’ diye bilinen biberiye bitkisinden bahsedeceğiz.
Bildiğimiz bu bitkinin %69’u sudur. %6 yağ, %21 karbonhidrat ve %3 oranında protein içerir.
Eski zamanlardan başta Yunan tıbbında sıklıkla kullanılan bir bitkidir. Peki elimizde geçmişten gelen neler var? Önce şunu söylemliyim biberiye konusunda yapılan çalışmalar genelde ekstresi ve yağı üzerinde yapılmaktadır.
- Öğrencilere hafıza için önerilirmiş, hafıza için domates suyuna eklenerek tüketilirmiş.
- Böbrek taşı ağrısında ve adet sancılarında da biberiye kullanılmaktadır.
- Hem taze hem de kurutulmuş olarak balık başta olmak üzere yemeklerin daha uzun süreli saklanmasında da kullanılırmış.
- Biberiye hem kokusu hem de tadı ile birlikte stres azaltma için yaygın bir şekilde önerildiğini biliyoruz.
- Dikkat çekici bir yararı da saç büyümesini arttırmasıdır.
Peki, biberiyeyi farklı kılan nedir.
İçinde polifenol bileşikleri var: bunlar yararlı olan tüm bitkilerde bulunan bileşiklerdir. Kafeik asit ve ondan çıkan rosmarik asit bu konuda önde gelen antioksidanlardır. Bunlara karnosik asit ve karnosolu de eklerseniz ciddi bir antioksidan potansiyel elde edersiniz. İşte bu biberiyenin farkı bu antioksidan içeriktir.
FAYDALARI
- ENFEKSİYONLARA KARŞI KORUYUCU:
Bu antioksidan içerik hem hücre sağlığı hem de enfeksiyonlara karşı savunmamızı güçlendirebilir. Genelde kronik hastalıklarda etkili olabileceği düşünülmektedir.
Lien Ai Pham-Huy , Hua He, Chuong Pham-Huy. Free radicals, antioxidants in disease and health. Int J Biomed Sci . 2008 Jun;4(2):89-96.
Aleksandar Rašković, Isidora Milanović, Nebojša Pavlović, Tatjana Ćebović, Saša Vukmirović, and Momir Mikov. Antioxidant activity of rosemary (Rosmarinus officinalis L.) essential oil and its hepatoprotective potential. BMC Complement Altern Med. 2014; 14: 225.
- KANSER KARŞITI?
Tümü ile deneysel çalışmalarda meme, prostat ve lösemi hücrelerini büyümesini engellediği gösterilmiştir. Bu etkilerinde rosmarinik ve karnosik asit öne çıkarılmıştır.
- KAN ŞEKERİ VE KOLESTEROL DÜŞÜRMEYE YARDIMCI
Karaciğer ve yağ hücrelerinde şekerin alımını ve işlenmesini hızlandırdığı deneysel olarak gösterilmiş.
Madina Naimi Filip Vlavcheski,Hesham Shamshoum, Evangelia Tsiani. Rosemary Extract as a Potential Anti-Hyperglycemic Agent: Current Evidence and Future Perspectives. Nutrients. 2017 Sep; 9(9): 968.
2017 yılında yapılan bir çalışmada 23 erkek ve 25 kadın (20-57 yaş) 8 hafta üç gurup halinde biberiye yaprak tozu kullanmışlar. Gördüğünüz üzere oldukça küçük bir çalışma grubu fakat en azından bize bazı şeyler söyleyebilir. Doz 2, 5 ve 10 gram günlük önerilmiş.
Açlık kan şekeri dozlara göre; % 11, %15 ve %18 oranında düşmüş.
Toplam kolesterol düzeyleri % 11, %17 ve %34 oranında düşmüş.
LDL kolesterol ise 2 gram grubunda %15, %28 ve %32 gibi ciddi oranlarda düştüğü bulunmuştur.
TG düzeylerinde 10 gram gün kullananlarda %23 düşüş gözlenmiştir.
4.ANTİOKSİDAN KAPASİTESİ
Oksijen radikallerini temizleyen Glutatyon reduktaz enzimi günde 10 gram kullananlarda %15 düşmüştür. Aynı dozda Vitamin C düzeylerinde % 19 ve beta karoten düzeyleri % 45 gibi ciddi düzeylerde artmıştır.
Kısacası antioksidan etki için bol bol biberiye tüketmek uygun olabilir.
Louay Labban, Usama El-Sayed Mustafa, Yasser Mahmoud Ibrahim. The Effects of Rosemary (Rosmarinus officinalis) Leaves Powder on Glucose Level, Lipid Profile and Lipid Perodoxation. International Journal of Clinical Medici… > Vol.5 No.6, March 2014
5.HAFIZAYA YARDIMCI
Üniversite öğrencileri arasında yapılan küçük bir çalışmada 500 mg Biberiye tozu kullananlarda hafıza ve uykuda iyileşme görülmüştür. Yağı ve aromasının da küçük çalışmalarda yararlı olduğu iddia edilmiştir.
Pouya Nematolahi , Mitra Mehrabani , Somayyeh Karami-Mohajeri , Fatemeh Dabaghzadeh. Effects of Rosmarinus officinalis L. on memory performance, anxiety, depression, and sleep quality in university students: A randomized clinical trial. Complement Ther Clin Pract. 2018 Feb;30:24-28.
Kuvvetli kanıtı olmayan etkiler;
– Kalp sağlığı
– Görme ve göz sağlığı
– Saç büyümesi
– Kilo kaybı konusunda zayıf bulgular vardır.
Özet olarak Biberiye belki de balkonunuzdan bir saksıda bulunan ve kolayca ulaşabileceğiniz yararlı bir bitkidir.
