Genelde takviye ilaçlar sözkonusu olunca çok iştahlıyız ama olaya bilimsel açıdan bakarsak karşımıza farklı bir tablo çıkıyor.
Bir derlemede propolis ile ilgili 63 çalışma bulunmuş. Çoğunluğu Asya ve Güney Amerika kökenli.
Sadece 6 çalışma insanlar üzerinde yapılmış bu çalışmalardaki hasta sayısı ise sadece 118 sağlıklı 32 şeker hastası toplam 140 kişi yani çok küçük bir grup.
Kalan çalışmalar ise hayvan deneyleri ve hücre düzeyindeki laboratuvar çalışmaları şeklinde yapılmış. Ülkemizden de deneysel çalışma olarak üç yayın yapılmıştır.
Propolis için önce bir UYARILAR ile başlayalım!
- Bazı propolis ürünlerinde böcek ilacı tespit edilmiştir.
- Alerjisi ve Astımı olanların uzak durması gerekir.
- Kan pıhtılaşmasını yavaşlatabileceğinden kan sulandırıcı kullananlarda kanama riskini arttırabilir. Ameliyat olacaklarda iki hafta önce kesilmesi önerilir.
- Gebelerde ve emziren annelerde doktora danışılmalıdır. Bu kural tüm ilaçlar için geçerlidir.
- Alkol ile tüketilmemelidir.
- Bilimsel çalışmalarda kullanılan propolis ülkelere göre farklıklar gösterebilir. Sonuçta o ülkenin florasından elde edildiği uutulmamalıdır.
Türkiye’de propolis KOSGEB destekli Ar-Ge projesi ile 2018 yılında BEEO firması tarafından üretilmiştir. Bu proje TÜBİTAK, TTGV ve TÜSİAD tarafından İnovasyon ödülüne layık görülmüştür. Yabancı markalardansa yerli malı kullanmak gereklidir. Bu firma ile bir ilişkim yoktur.
Propolis Nedir?
Propolis kısaca ‘’arı zamkı’’ olarak adlandırılır. Bazıları ‘’ arı reçinesi ‘’ diye adlandırmaktadır. Arılar bitkilerden topladıkları maddeleri başlarında bulunan salgı bezlerinden salgıladıkları enzimlerle işleyerek ürettiği, reçine benzeri bir üründür.
Yunanca ‘da giriş ve savunma anlamına gelen “pro” ve şehir anlamına gelen “polis” kelimelerinin birleşiminden oluştuğunu söylersem kabaca kafanızda bir şeyler canlanabilir. Kovanda hem çatlakların kapatılması hem de dış tkenlere (böcek mantar ve bakteriler) karşı bir savunma görevi görülür.
Eski Yunan, Çin ve Hindistan’da bal ağızdaki yaralar ve mide hastalıkları için kullanılmıştır.
Propolis orijinal formunda kullanılamaz ancak bazı işlemlerden geçtikten sonra kullanılabilir. bu yüzden daha yeni kullanım alanı bulduğunu söylersek yanılmayız.
Rengi kahverengi ve özgün bir kokusu olan propolis son zamanlarda özellikle Corona salgını ile gayet güzel bir zamanda reklam kampanyaları ile instagramda görüldü ve çok tartışıldı.
Yukarıda aktardığımız gibi işlenmemiş propolis bal mumuna benzer ve sindirimi kolay değildir. Özellikle reçine kısmında kimyasal işlemler ile ayrılması gerekir. Bu işlem önemlidir çünkü bazı farklı yöntemlerde yararlı maddelerin çok azının elde edildiği bilinmektedir. bu yüzde ham alındığında ancak bal ile tüketilen acı tadında da uzak durmak için tablet ve sıvı formları ilaç gibi üretilmiştir.
Propolisin içinde neler var?
Organik maddeler; Fenoller, flavonoidler terpenler, beta-steroidler, aromatik aldehidler ve alkol bulunur.
12 farklı flavanoid vardır. Bunlar içinde apigenin, kateşin ve iki fenol asidi ( kafeik ve sinamik asid) dikkati çeker.
Propolis içinde elektorforez ile elde edilen resveratrol günümüzde tek başına antioksidan olarak kullanılmaktadır.
B1, B2, B6, C ve E vitaminleri ile önemli mineraller( magnezyım, potasyum, sodyum, çinko, manganez, demir ve bakır) içerir.
Propolisde metabolik yollarda kullanılan önemli enzimlerde az miktarda bulunur.
Propolisin faydaları nelerdir?
Propolis antibakteriyel/antioksidan/antiinfilamatuar özellikleri açısından kullanım alanı bulmuştur. Antibakteriyel özelliği bakterileri direkt olarak öldürmesine (sitotoksik) özelliklerine bağlanmıştır. Antioksidan özelliği serbest oksijen radikallerini temizlediği için kullanılmaktadır.
Propolis vücudumuzdaki savaşçı hücreler (B, T Lenfositleri ve makrofajlar) ve saldıkları Interleukin maddeleri üzerinde olumlu etkileri temelde hayvan deneylerinde saptanmıştır. Yukarıdakilere eklediğinizde bu özelliği ile bağışıklık sistemini düzenlediği ve/veya güçlendirdiği iddia edilmektedir. Bu alanda güçlü insanlar üzerinde yapılmış araştırımalar yoktur.
Antiinflamatuar yani iltihap giderici özellikleri vardır. İltihabın oluşumunda kullanılan bazı kimyasala yolları enzimler ve ara maddeler üzerinde yavaşlatır.
Peki hangi alanlarda bilimsel olarak olumlu sonuçlar elde edilmiştir?
AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI
DİŞ VE DİŞ ETİ HASTALIKLARI:
- Propolisin bilimsel açıdan en etkili olduğu alan ağız içi aftlar ve enfeksiyonlardır.
- Dişeti iltihabı ve pamukçuklarda etkilidir. özellikle propolis içeren ağız gargaraları klorhexidin içeren ağız gargarası kadar etkilidir. Bu yüzden propolis içeren diş macunları da üretilmiştir. Propolis solusyonları da diş fırçalarının dezenfeksiyonu için kullanılır.
- Ağız içi aftlarda etkili olsa da diş eti iltihabında sadece yakınların şiddetini azaltmaktadır.
- Diş ve diş eti tedavilerinde yaygın olarak kullanılmaya ve araştırılmaya başlanmıştır.
BÖBREK HASTALIĞI PROTEİN KAÇAĞI
Böbrek yetmezliği başlangıcında en önemli sorun idrarda görülen protein yani ”protein kaçağıdır. Normalde idrar ile protein gibi önemli bir yapı taşı atılmaz.
KANSER:
- Otomatik hücre ölümü (apoptosis) tetiklediğinden meme kanseri tedavisinde Cezayir’de üretilen propoplis malign melanom olarak adlandırılan deri kanserinde ve ülkemizde üretilen propolis ise akciğer kanser hücrelerinde laboratuvarda etkili olduğu gösterilmiştir.
YANIKLAR
- Derin ve şiddetli olmayan yanıklar,
YARA İYİLEŞMESİ. Yara iyileşmesinde faydalıdır,
ŞEKER HASTALIĞI:
- Şeker Hastalığı; Kan şekerini bir parça düşürür ama insülin üzerinde etkisi yoktur,
- Şeker hastalığındaki ayak yaralarında olumlu sonuçlar bildirilmiştir. Hipokrat’tan bugüne bal bu tür yaralarda önerilmek ile propolisin iyileşme süresini kısalttığı ileri sürülür.
DERİ HASTALIKLARI:
- Genital herpesde kullanılan asiklovir kadar etkili olduğu yönünde küçük ölçekli çalışmalar bulunmaktadır
MİDE ÜLSERLERİ:
Aynen bal da olduğu gibi propolisin mide ülserlerinde etkili olduğu yönünde yayınlar olmak ile kesin bir bulgu yoktur.
PARAZİTER HASTALIKLAR:
- Giardiazis adlı parazit tedavisinde en az ilaçlar kadar etkilidir olduğu ileri sürülür.
- ÜSYE ve nezle gibi durumlara karşı koruyucu olarak kullanılması antibakteriyel özelliklerinden kaynaklanır.
Propolis nasıl kullanılmalıdır?
Propolis tek başına 80 mg dozunda günlük kullanılmalıdır. Arı sütü, polen, c vitamini ve ginseng gibi diğer maddeler ile satılmaktadır. Bunları sadece propolis içeriğine bakarak değerlendirebilirsiniz.
Ülkemizde ayrıca diş sağlığı için çiğneme tableti olarak satılmaktadır.
ÖZET
Propolisi düzenli tüketirseniz özellikle ağız yaraları, şeker hastalarındaki ayak yaralarında ve protein kaçağında etkilidir.
Özellikle virüslere ve bağışıklık sistemine olan katkısı net bir şekilde gösterilmemiştir.
VİDEO
https://www.youtube.com/watch?v=cqEP-YACbAk&t=3s
ANAHTAR
propolis ne işe yarar,propolis bağışıklık,propolis sağlık,propolis nedir,propolis neye iyi gelir,propolis faydaları,propolisin faydaları,propolis nedir faydaları nelerdir,propolisin cilde faydaları,sağlıklı yaşam,sağlık haberleri,serdar akgün,propolis faydalı mı,propolis faydalımı,prof,dr,ilaç propolis,propolis yararları,propolis,atv,youtube,igtv,propolis kullanmalı mı,propolisin etkileri,propolisin faydası nedir,propolis ve etkisi,sağlık bilgisi,doktor
KAYNAKLAR:
1.Pasupuleti VR, Sammugam L, Ramesh N, Gan SH.Honey, Propolis, Royal Jelly: A Comprehensive Review of Their Biological Actions Health Benefits.Oxid Med Cell Longev. 2017;Jul 26.
2.Braakhuis A. Evidence on the Health Benefits of Supplemental Propolis. Nutrients. 2019 Nov 8;11(11).
- Mujica VOrrego R, Fuentealba R, Leiva E, Zúñiga-Hernández J. Propolis as an Adjuvant in the Healing of Human Diabetic Foot Wounds Receiving Care in the Diagnostic Treatment Centre from the Regional Hospital of Talca. Res. 2019 Sep 12;2019:2507578.
- Marcelo Augusto Duarte Silveira, Flávio Teles, Andressa A. Berretta, Talita R. Sanches,Camila Eleutério Rodrigues, Antonio Carlos Seguro & Lúcia Andrade. Effects of Brazilian green propolis on proteinuria renal function in patients with chronic kidney disease: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. BMC Nephrology 20,140 (2019)
