Periferik bypass ameliyatları kalp dışında (kollar, iç organlar) genelde bacak damarlarını ilgilendiren ameliyatlardır. Periferik Damar Hastalığı (periferik atardamar: arter hastalığı=PAH) bu bölgeleri tutan atardamar tıkanıklıkları için kullanılan bir terimdir.
Hastalığın temelinde ateroskleroz denilen (damarda kireçlenme) yatmaktadır.
Bu tür ameliyatlarda hedef bypass tekniği ile tıkalı damarın beslemediği bölgeye kan sağlanmasıdır.
PERİFERİK BYPASS AMELİYATLARINDA
KULLANILAN DAMARLAR NELERDİR?
Bypass için hastanın kendi damarı (bacak yüzeyel toplardamarı) veya bir sentetik greft (yapay damar) kullanılır.
Günümüzde yapılan tüm çalışmalar ve teknolojiye rağmen doğal atardamarın yerini tutabilen suni damar üretilememiştir. Suni damarlar çapı daha yüksek atardamar bölgelerinde (karın ve kasık damarlarında) iyi sonuçlar vermesine karşın uzun dönemde her zaman tıkanma ve pıhtı açısından dezavantajlıdırlar. Çapı daha düşük atardamar bölgelerinde ise sonuçlar pek iyi değildir. Zorunlu hallerde en iyi sonuç veren PTFE tipi veya dacron tipi suni damarlar kullanılır. PTFE tipi suni damarların için heparin adlı kan sulandırıcı madde ile kaplandığında başarılı sonuçlar alınmıştır.
Uzun süre açık kalabilen hastanın kendi toplar damarı (otolog ven) en uygun seçenektir. Özellikle bacak bypass ameliyatlarında ilk seçenek olur. Bu toplardamar bacaktan çıkarılarak akım için ters çevrilerek kullanılır. Uzun süre canlılığını koruması ve beslenmesi açık kalma oranı üzerinde etkilidir.
Diz üstü bypasslarda beş yıllık takip sonuçlarında otolog ven (hastanın toplardamarı) %66-75, sentetik greft %50 açıklık oranları saptanmıştır. Diz altı bypasslarda açık kalma oranları daha düşüktür.
Bypass için kullanılacak damar sıralamasında;
- Hastanın kendi toplardamarı
- İnsan göbek kordonunda yapılan homolog greftler (glutaraldehidli)
- PTFE
- Dacron greftler şeklinde bir sıralama yapılabilir.
PERİFERİK BYPASS AMELİYATLARI
- Aorto-Femoral, Aorto-Bifemoral (Karın içi ana aort damarından kasık damarlarına tek taraflı ya da çift taraflı yapılan bypass ameliyatları.
- Femoro-Popliteal Bypass: Kasık atardamarından dizüstü atardamarına yapılan bypasslar. DİZÜSTÜ BYPASS.
Femoro- Tıbial Bypass: Kasık atardamarından diz altındaki üç atardamardan birisine yapılan bypass: DİZALTI BYPASS.
*Bu üç sınıf dışında normal anatomik bölgenin dışından yapılan bypass ameliyatları da vardır. Karnı açmanın sorunlu olabileceği durumlarda kullanılır. Ya karşı kasıktan ya da omuz bölgesinden suni damarlar ile bypass yapılır.
Son yıllarda artan balon ve stent uygulamaları ile büyük damarlarda cerrahinin yerini endovasküler girişimler almıştır. Diz altı ve ince damarlarda ise cerrahi hala geçerli bir seçenektir
Anahtar
Bypass, periferik bypass, serdar akgün, damar tıkanıklığı, damar ameliyatları, bacak damar tıkanıklığı, bypass, bypass ameliyatları
