Felç (inme) insanı fiziksel ve zihinsel aktivitesini baltalayan sonuçlar yaratır. Hem belirtiler hem de risk faktörleri bilinmelidir.
‘’ BELİRTİLER ‘’
Kolda, bacakta, yüzde veya vücudun yarısında
– Uyuşma, karıncalanma
– Kuvvet kaybı
– Felç, dudak kayması, izinin silinmesi
– Bulanık görme veya görme kaybı
– Konuşma güçlüğü/konuşamama
– Dilde peltekleşmesi, sözcükleri sıralayamama
– Konuşulanları anlayamama
– Baş dönmesi ve/veya denge kaybı
– Bilinç kaybı
Tam olarak gerçekleşmese de ataklar halinde olabilir. Bu ataklar “küçük felçlerdir” alarm zili olarak kabul edilir. Gerileyebilir ya da kalıcı olabilir. En korkulan KALICI olmasıdır. Hastaların bir kısmı bu durumdan habersiz bile olabilirler. Dudak izinin kaybolduğu veya dudağın düştüğü durumlar sabah kalktıklarında aile yakınları tarafından saptanabilir. Sebebi şah damarındaki darlıklar ve buradan kopan kireç parçalarının beyine gitmesidir.
60 yaşından sonra veya damar sertliği için risk faktörü olan kişilerde Şah Damarı tıkanıklığı için inceleme yapılmalıdır. Ama önce risk faktörlerinize bakınız.
‘’ RİSK FAKTÖRLERİ ‘’
Risk faktörleri:
- Ailede Kalp Damar Hastalığı
- Ailede İnme/Felç öyküsü
- Şeker Hastalığı
- Hipertansiyon
- Yüksek Kolesterol
- Obezite
- Sigara
- Hareketsiz Yaşam
- Aşırı alkol Tüketimi
Risk faktörlerinden bir ya da fazlası sizde varsa mutlaka tarama tetkikleri yaptırmalısınız.
TETKİKLER
Doktorunuza muayene olduğunuzda şah damarı üzerinde ‘’üfürüm’’ duyabilir. Bu darlığa bağlı oluşan bir sestir. Daralan yerden geçmeye çalışan kanın sesidir.
Doktorunuz bilinen tetkikleri dışında ‘’Şah Damarları Ultrasonu’’ ister. Çift taraflı yapılmalıdır. Buradan çıkan sonuç darlık gösteriyorsa iki seçenek vardır. Şah damarları boynumuzun iki yanında buluna ve beyini besleyen atardamarlardır.
– MR ya da BT anjiyografi
– Digital Anjiyografisi (DSA)
Eğer önemli darlıklar bu tetkikler ile teyit edilmişse müdahaleye gerek olup olmadığını anlamak için ‘’Diffüzyon MR’’çekilebilir. Bu tetkik fakında olmadan beyine gitmiş kireç parçalarının hasarını gösterir. Oldukça önemlidir.
ÖNEMLİ NOT
Şah damarı darlıkları Kalp Damar Hastalıkları içinde yer aldığından bu hastalar mutlaka KALP DAMARLARI içinde incelenmelidir. Şah Damarı darlığı saptananların %15-20’sinde Kalp Damarlarında da darlıklar olabilir. Bu gerçekten hareket ederek hastalar Kalp Anjiyosu ile birlikte kısa zaman alan Şah Damarı anjiyosu ile birlikte değerlendirilebilir. Tüm damarları görmek önemli bir darlığı atlamamak için önemlidir. Yukarıda verilen oran son bir yayında çok daha yüksek %77 oranında bulunmuştur.
Bütün bu tetkiklerin sonuçları Nörolog ve Kal Damar Cerrahı tarafından değerlendirilir. Tedavi için karar verilir.
Şah damarı tıkanıklığı tedavisi TIKLAYINIZ.
VİDEO
https://www.youtube.com/watch?v=ditcTQIhaDg&t=69s
Kaynak
Sulženko J, Paluszek P, Machnik R, Widimský P, Jarkovský J, Pieniazek P. Prevalence predictors of coronary artery disease in patients undergoing carotid artery stenting. Coron Artery Dis. 2019 May;30(3):204-210.
