Önce isterseniz inanılmaz bir vaka ile başlayalım:
Şişli Etfal Hastanesine 14 günlük bir kız bebek getiriliyor. Annesinin çay bardağı yerine saf alkol dolu olan bardağı alarak 8-10 ml kadar alkol içirdiği için acile getirilmiş. Kan tetkikinde 22 mg/dl (2,2mg/ml) yani 22 promil alkol saptanmış. Çok şükür herhangi bir sıkıntı olmadan taburcu edilmiş. Bu vaka da literatüre geçmiş. Hemen sorunuza cevap vereyim anne yüksek okul mezunuymuş.
Yenidoğanda alkol intoksikasyonu: Olgu sunumu Emrah Can, Sinan Uslu, Ali Bülbül, Serdar Cömert, Fatih Bolat, Asiye Nuhoğlu. Yenidoğanda alkol intoksikasyonu: Olgu sunumu. SETB. 2009; 43(3): 146-148
Bu 22 rakamını bir kenara not edelim.
Alkol için 25 yaş altının daha hassas olduğunu unutmayınız.
Akşamdan kalma durumundan bahsetmek için Alkol zehirlenmesini biraz anlamak gerekiyor.
44 yaşında bir kadın yarım litre konyak alkol oranı %40 ve ardından bir bardaki Spirit (alkol oranı %35) içtikten sonra komaya giriyor. Hastanede hayatını kaybediyor. Kan alkol oranı 526 mg/dl.
27 yaşında erkek alkol oranı %35 olan iki bardak Spirit ve ardından alkol oranı %15 olan bir bardak bira içiyor. Bilinci nispeten açık iken hastaneye getiriliyor ama kurtarılamıyor. Kan alkol oranı 378 mg/dl. Herhangi bir sağlık sorunu yok. Fakat partiye gelmeden önce iki gün uyumamış.
İki kişide de uyuşturucu testleri negatif. İki vaka da Çin’den.
Wang Hu, Hongmei Xu, Wencan Li. Forensic appraisal of death due to acute alcohol poisoning: three case reports a literature review. Forensic Sciences Research, 18 March 2019
Alkol zehirlenmesinde ortalama kan alkol düzeyi 350 mg/dl üzerinde olduğu görülmüş. Alkol koması dedikleri işte budur.
Kan alkol düzeyi 100 mg/l geçtiğinde yürüme ve dengede güçlük ortaya çıkar. Ciddi alkol zehirlenmesi belirtileri kan alkol seviyesi 200 mg/l düzeyinde başlamaktadır. Bu sarhoşluktan da öte bir durumdur. Ölüm genelde solunum ve kalbin durması ile gerçekleşir.
Alkolün yıkımı ve enzimler gibi sıkıcı konulardan bahsetmeyeceğim.
Ama şunu bir kenara not edelim: Hani derler ya sık ve fazla alkol tüketenler alkolden etkilenmezler diye. İşte size bunun sayısal ifadesi: Kronik alkol kullananlarda alkolün vücuttan atılma hızı 175 mg/kg/saat iken düzenli alkol kullanımı olmayan bireylerde bu 100-125 arasında değişmektedir. Yani akşamcılar alkolü daha hızlı metabolize ederler yani yakarlar.
Öztürk Sarıkaya. Alkol ve Madde Bozuklukları Temel Başvuru Kitabı. Akut Alkol Toksikasyonlarına Yaklaşım ve Tedavi. 2019).
Alkolün değişik hızlarda atılmasının yanında yaş, kilo, vücut su oranı, örneğin kadınlarda su oranı daha düşük olduğundan alkolü daha geç yakarlar, uykusuzluk, ilaç kullanımı ve içilen sürenin kısa olması alkolün etkisini arttırır.
Onun için alkolü ağzınız ile tüketiniz.
Alkollü araba kullanmayınız. Yasal limiti olan 0,5 promil geçtiğinizde kaza olasılığı tam 8 kat artmaktadır.
Kabaca 4-5 kadeh alkol aldıktan sonra sabah baş ağrısı, uykusuzluk, kas ağrıları, baş dönmesi, bulantı ve kusma ile uyandığınızda alkol vücuttan atılana kadar bu etkilerin süreceğini unutmayınız.
Alkol damarlarda genişleme ile şiddeti baş ağrısı yapar. Biz de olduğu üzere çilingir sofrası ve fazla meze yemek ile sabah şiddetli bir bulantı hissi içinde kavrulurken kendinizi bulabilirsiniz. Alkol tüketirken mutlaka elden geldiğince fazla su tüketmek şarttır. Bazı Polonyalılar ben kendim şahit oldum. Alkol almadan birkaç saat önce az miktarda yoğurt yerler. Bizde de biliyorsunuz şalgam suyu önerirler. Bunların hepsi alkolün emilimini yavaşlatmaktadır.
Akşamdan kalma konusunda elektrolit dengesizliği, kan şekeri düşüklüğü, Anti diüretik hormon ve renin düzeylerinden çok sitokin ve prostaglandin gibi maddeler sorumlu tutulmaktadırlar. Bu maddelerin iltihabi reaksiyonlardan sorumludurlar. Nitekim akşamdan kalma vakalarında yapılan çalışmalarda iltihabi maddelerin yükseldiği görülmüştür.
Sikloksijenaz enzimini inhibe eden ilaçlar yani Apranax gibi anti-inflamatuar ilaçların etkili olabileceği öne sürülse de tam etkili olduğu yönünde veriler azdır.
Akşamdan kalmayı alkol alımını azaltmadıkça ortadan kaldırmazsınız.
Akşamdan Kalma olanlara öneriler.
- Bol su için alkol idrar miktarını azaltan enzimi (adh) baskılar bu yüzden susuz kalınır. Elde geldiğince su içiniz. En etkili yöntem budur.
- Elektrolit kaybı için muz, tuzlu kraker ve soda tüketiniz.
- Şeker düzeyi için şekerli gazoz. Kola
- Kahve dediniz ama her insanda işe yaramaz etkisi pek gösterilmemiş.
- Aspirin ve Naproxen gibi ilaçlar olabilir. Bazıları kahve ile daha etkili olduğunu söyler.
- Domates suyu ve enginar önerilir ama onlar da bir şehir efsanesidir.
